4 نوع قرارداد ساختمانی که باید آنها را بشناسید
شناختن انواع مختلف قراردادهای ساختمانی یک امر ضروری است زیرا آنها مشخص می‌کنند که شما چه هزینه‌ای باید پرداخت کنید، در قبال آن هزینه چه خدمات و سرویس‌هایی دریافت می‌کنید و بسیاری از نکات دیگر که دانستن آنها الزامی است. به عبارتی دیگر، شناخت انواع قراردادهای ساختمانی به شما کمک می‌کند که مناسب‌ترین قرارداد را برای خود و پروژه ساختمانی خود انتخاب کنید. یک قرارداد مناسب و اصولی، قردادی است که هر دو طرف معامله (مالک و سازنده) انتظارات خود را مشخص کرده و از دردسرهای احتمالی در آینده جلوگیری می‌کنند. همچنین، انواع مختلفی از قراردادهای ساختمانی وجود دارد که بر حسب ملزومات پروژه تنظیم می‌شوند. ما برای راهنمایی و کمک به شما در این راه تفاوت‌های بین انواع مختلف قراردادها را معرفی خواهیم کرد.
چهار نوع متداول از قراردادهای ساختمانی
قرارداد قیمت ثابت
در این نوع قرارداد یک مبلغ کلی برای کلیه اقداماتی که برای پروژه صورت می‌گیرد، مشخص می‌شود. این نوع قراردادهای ساختمانی تحت عناوین دیگری چون قراردادهای «قیمت ثابت یا قیمت مقطوع» یا «مبلغ مقرر یا مبلغ تعیین شده» نیز شناخته می‌شوند.
نکات مربوط به قرارداد قیمت ثابت
- گاهی در این نوع قراردادها قید می‌شود که اگر سازنده زودتر از موعد مقرر شده پروژه را تکمیل کرد و تحویل داد، مبلغی به عنوان پاداش به وی پرداخت می‌شود.
- در قراردادهای هزینه مشخص، قید می‌شود که اگر سازنده در تحویل پروژه تاخیر داشت مبلغی را به عنوان خسارت باید به مالک پرداخت کند.
- مالکان معمولا از این نوع قرارداد برای جلوگیری از هر گونه تغییر در برنامه پروژه و مفاد آن و جلوگیری از هرگونه هزینه اضافی که توافقی در مورد آن صورت نگرفته، استفاده می‌کنند.
- هنگام امضای قرارداد قیمت ثابت، خطرات بیشتری از جانب مالک، سازنده را تهدید می‌کند زیرا اگر مالک از محدود پروژه خارج شود، مشکلی بوجود آید یا هرگونه تغییری در طول پروژه اتفاق بیفتد، مالک مکلف به پرداخت هزینه بیشتر نیست. به همین علت در این نوع قراردادها برای پوشش این مسئله، هزینه جداگانه‌ای را در مفاد قرارداد برای اتفاقات پیش‌بینی نشده قید می‌کنند.
- اگر یک مالک تصمیم بگیرد که از قرارداد قیمت ثابت در یک پروژه استفاده کند، سازندگان معمولا می‌توانند هزینه اجرت بیشتری برای خطرات پیش‌بینی نشده‌ای که آنها را تهدید می‌کند، دریافت کنند.
- قراردادهای هزینه مشخص، برای پروژه‌هایی ایده‌آل است که دامنه کاری و جدول زمانی مشخصی دارند. اگر این موارد در پروژه به طور واضح مشخص نباشد، سازندگان به سختی می‌توانند هزینه را از پیش تعیین و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.
قرارداد واحد بها
قرارداد قیمت واحد نوعی از قرارداد است که براساس اقلام و قیمت‌های واحد، برآورد در آن صورت می‌گیرد. به عبارت ساده‌تر در این نوع قرارداد سازنده هزینه هر کاری که در پروژه انجام می‌دهد را به مالک اعلام می‌کند و مالک موظف است تا آن هزینه را پرداخت کند.
نکات مربوط به قرارداد واحد بها
- این سبک از قرارداد امکان ارزیابی هر هزینه‌ای را برای مالک فراهم می‌کند.
- این نوع از قراردادها معمولا در پروژه‌های ساختمانی بزرگ بکار نمی‌روند و اغلب برای کارهای کوچک مانند تعمیرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- با قراردادهای واحد بها، تعدیل کردن قیمت‌ها به هنگام تغییر اهداف کاری بین سازنده و مالک آسانتر است.
- این نوع از قرارداد معمولا برای کارهای عمومی و رایج در ساختمان مانند نقاشی کردن، مناسب است.
قرارداد درصدی
در قراردادهای درصدی مالک علاوه‌بر اینکه ملزم است تا هزینه‌های کل پروژه مانند هزینه متریال‌ها، کارگر و دیگر هزینه‌ها را به طور کامل پرداخت کند باید مبلغ یا درصدی دیگر را که در قرار داد قید می‌شود به شرکت سازنده پرداخت کند.
قراردادهای درصدی انواع مختلفی دارند که با توجه به نیاز پروژه تنظیم می‌شوند. انواع مختلف قراردادهای درصدی به شرح زیر می‌باشد:
- پرداخت هزینه‌های کلی بعلاوه درصد ثابت: در این نوع قرارداد مالک موظف است هم هزینه‌های پروژه را بپردازد و هم درصد و سود سازنده. در این قرارداد مبلغ پرداخت شده به عنوان سود و دستمزد وابسته به درصد ثابت هزینه پروژه است.
- پرداخت هزینه‌های کلی بعلاوه حق الزحمه ثابت: در این نوع از قرارداد هزینه کلی بعلاوه مبلغی ثابت تحت عنوان حق الزحمه از سوی مالک به سازنده پرداخت می‌شود. در این قرارداد اگر تحویل پروژه به هر دلیل به تعویق بیفتد شرکت سازنده متحمل خسارت خواهد شد زیرا حق الزحمه او مبلغی ثابت و مشخص است.
- پرداخت هزینه‌های کلی بعلاوه حداکثر قيمت تضمين شده (GMP): در این نوع قرار داد مالک علاوه بر پرداخت هزینه‌های کلی مبلغی را به عنوان سقف هزینه‌های اجرای پروژه به شرکت سازنده پرداخت می‌کند. مبلغ دریافت سود شرکت هم مبلغی مشخص است که در قرار داد ذکر شده است. اگر هزینه‌های پروژه از سقف مبلغی که سازنده در ابتدا به عنوان نوعی پسانداز پرداخت کرده بود، کمتر شود مبلغ به مالک برگشت داده می‌شود، اما اگر هزینه‌ها از سقف پسانداز بیشتر شوند، این مازاد هزینه توسط شرکت پرداخت خواهد شد که در نتیجه سود وی کاهش پیدا می‌کند.
ذکر این نکته الزامی است که به طور کلی قراردادهای درصدی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که تخمین میزان مورد نیاز مواد، نیروی کار، تجهیزات و غیره به طور کامل مشخص نیست و یا تخمین از ابتدا دشوار است.
قرارداد مواد و زمان
قراردادهای مواد و زمان، نرخ روزانه یا ساعتی برای سازندگان مشخص می‌کنند. همچنین مالکان علاوه بر پرداخت این نرخ، موظف هستند تا هزینه‌های مربوط به پروژه که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در قرار ذکر شده را پرداخت کنند.
